لوله های مانیسمان که با نام های بدون درز نیز شناخته میشوند در اصطلاح علمی به آنها سیمی لس (SEAMLEES PIPE) گفته میشود؛ به آن دسته از لوله هایی گفته میشود که در فرآیند تولید آنها از انواع روشهای جوش فلرات استفاده نمیشود و تفاوت دیگر آنها در ماده اولیه محصولات میباشد.
تاریخچه لوله بدون درز
پیشینه تاریخی تولید لوله فولادی بدون درز به روش نورد به سال ۱۸۸۰ می رسد. در این سال هنگامی که برادران مانسمان آلمانی در کارخانه خانوادگی خود مشغول تولید سوهان از بیلت های استوانه ای بوده اند، متوجه شدند که اگر غلتک های سوهان کاری نسبت به یکدیگر زاویه بگیرند، هسته بیلت ها سست و در نتیجه منجر به سوراخ شدن مرکز بیلت می شود. این دو برادر با جسارت خود توانستند که از این کشف به صورت کاربردی استفاده کنند.
موارد کاربردی لوله بدون درز
لوله های بدون درز در سایزها و ضخامت های مختلف در طیف گسترده ای از صنایع مثل لوازم خانگی ، اتومبیل ، موتورسیکلت، دوچرخه ، مبلمان و ساختمان کاربرد داشته و به اشکال گوناگون از قبیل شافت کولر ، مشعل ، کمک فنر ، اگزوز ، فرمان ، نرده ، حفاظ ، داربست ، غلاف چاه ، لوله شوفاژ ، لوله گاز ، لوله بویلر،… مورد استفاده قرار میگیرد.
بدلیل زیبایی و چشمگیر بودن مقاطع گرد در مقایسه با سایر مقاطع ، سازه های فضایی بخصوص در محل های پر رفت و آمد از قبیل ایستگاه های اتوبوس و قطار ، سالن های انتظار فرودگاهی ، پل های عابر پیاده و تیرهای روشنایی با استفاده از لوله فولادی برپا می گردد.
به همین دلیل نیز استحکام و کیفیت ساخت آنها از لوله های فولادی درزدار ( جوشی ) بالاتر است.
کاربرد لوله فولادی در سیستم لوله کشی
در واقع این لوله ها به خاطر استحکام بالا ، مقاومت در برابر گرما و همچنین مقاومت نسبی که در برابر خوردگی دارند، یکی از بهترین گزینه ها در ساخت سیستم های لوله کشی در فرایندهای صنعتی و پالایشگاهی هستند. با این حال لوله هایی از جنسهای دیگر نیز بسته به شرایط کاربردی و ویژگی های سرویس فرایندی در این سیستم های لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرند.
تفاوت لوله درز دار و بدون درز
روش های مختلفی برای تولید لوله فولادی وجود دارد. معمولاً این لوله ها طبق روشی که برای تولید آنها به کار گرفته میشود
به دو دسته کلی درزدار یا جوشی ( Welded ) و بدون درز یا مانیسمان ( Seamless ) تقسیم می شوند.
لوله های فولادی درزدار ( جوشی ) از شکل دهی ورق های فولادی به شکل لوله و جوش لبه ی ورق ها به هم تولید میشوند. اما لوله فولادی بدون درز ( مانیسمان ) معمولاً به روش سنبه کاری چرخشی از میلگردهای گداخته تولید می شوند و هیچگونه درز جوشی بر روی بدنه آنها وجود ندارد.
به همین دلیل نیز استحکام و کیفیت ساخت آنها از لوله های فولادی درزدار ( جوشی ) بالاتر است.
در تولید لوله های بدون درز از مقاطع فولادی به شکل شمش و از طریق حرارت و کشش و غلطک و عبور از سمبه و همچنین نیروهای گریز از مرکز استفاده میشود که در صنایع مختلف به لحاظ متریال و مواد اولیه سازنده آن بالاتر و با کیفیت بهتر و همچنین یکنواختی بیشتر را به همراه دارد و عدم جوش و آسیب پذیری و عمل فشار بیشتر مورد استفاده فراوان قرار میگیرد.
اساساً لوله های بدون درز به روش های زیر تولید می شوند:
۱- تولید لوله از بیلت: در این حالت شمش مبنای تولید لوله پس از گرم شدن تادرجه حرارت تعریف شده ، در قالب مربوطه قرار گرفته و یک سنبه از مرکز آن شلیک میگردد تا لوله مورد نظر حاصل شود.
پس از تولید، این نوع لوله ها در کوره های مخصوص، تحت عملیات حرارتی و تنش گیری قرار میگیرند.
۲- تولید لوله به صورت ریختهگری گریز از مرکز: در این روش ذوب،لوله در مجموعه گریز از مرکز ریخته شده و پس از شکل گیری، از قالب مربوطه تخلیه می گردد.
طریقه ساخت لوله های بدون درز Seamless pipe :
لوله های بدون درز به روش اکسترود شمش(بیلت) تولید می شود. پروسه ی تولید لوله های بدون درز بدینگونه است است که در آن یک شمش فولادی تحت کشش و نورد دچار ازدیاد طول و سپس با وارد شدن مبله جامد نوک تبز به مرکز شمش گداخته شئه ، لوله ای بدون درز را ایجاد می کند . نکته قابل توجه در خصوص روش تولید این است که تولید از سایزهای بزرگتر به کوچکتر است بطوریکه سایزهای ۱/۲ و۳/۴ و۱ اینچ معمولاً به روش نورد سرد هستند یعنی برای تولید سایز ۱/۲ اینچ ابتدا داخل شمش پس از حرارت ، سوراخ ۱/۲ ایجاد می شود وپس از نورد وکشش در خط تولید لوله (۱/۴)۱ اینچ تولید شده و پس از آن با روش سرد کاری ، لوله (۱/۴)۱ تحت کشش سرد و پس از اسید شویی و گذر از چند مرحله کشش به سایز مورد نظر ۱/۲ اینچ می رسند . این روش تولید اولین بار توسط مهندسی آلمانی بنام مانیسمان انجام شد و فقط در ایران به این نام خوانده می شود.